Ο αθλητισμός αποτελεί ένα από τους σημαντικότερους παράγοντες ανάπτυξης στην παιδική ηλικία και συμβάλει ενεργά τόσο στην διαμόρφωση της σωματοδομής, όσο και στον ψυχισμό του παιδιού.

Στην χώρα μας η άθληση (ερασιτεχνική και επαγγελματική) είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε όλα τα ηλικιακά φάσματα. Όσοι ασχολούνται συστηματικά με τον αθλητισμό πολύ συχνά υφίστανται κακώσεις, οι όποιες χωρίς την κατάλληλη ιατρική και φυσιοθεραπευτική αντιμετώπιση είναι δυνατόν να επηρεάσουν τη σωματική τους δραστηριότητα. Η  αθλητική κάκωση συμβαίνει συνήθως κατά την διάρκεια της μεγίστης απόδοσης του οργανισμού, έκτος από τον εμφανή μυοσκελετικό τραυματισμό επηρεάζεται άμεσα και ο ψυχισμός  του τραυματισμένου.

            Ποιες είναι όμως οι πιο συνηθισμένες αθλητικές κακώσεις, και τι πρέπει να γνωρίζουν όσοι αθλούνται για τις ευεργετικές ιδιότητες της φυσιοθεραπείας?

Η κλινική εικόνα

Η κλινική εικόνα εξαρτάται από την ένταση του τραυματισμού και το τμήμα του μυοσκελετικού συστήματος που τραυματίζεται.  Τα συνήθη συμπτώματα είναι πόνος, οίδημα (διόγκωση-πρήξιμο) της περιοχής, αιμάτωμα, δυσκολία στη βάδιση ή δυσκολία στη χρήση των χεριών, ή τέλος αδυναμία μετακινήσεως σε περίπτωση κατάγματος.

Ακόμα  η κλινική  εικόνα εξαρτάται από την περιοχή στην οποία εντοπίζεται η κάκωση. Εάν αφορά σε τένοντα ή μύες τότε δυσκολεύεται η αντίστοιχη κίνηση, παρατηρείται διόγκωση στην περιοχή ή εντύπωμα εάν πρόκειται περί ρήξεως, και βεβαίως η κίνηση είναι  δύσκολη ή αδύνατη, ενώ ο τραυματίας πονά.
Στην περίπτωση τραυματισμού της αρθρώσεως, η τελευταία πρήζετε  λόγω συλλογής υγρού ή αίματος και η κίνηση δυσχεραίνεται ενώ ο τραυματίας πονά. Στην περίπτωση κατάγματος, παρατηρείται διόγκωση και παραμόρφωση στην περιοχή, Η κίνηση είναι συνήθως δυσχερής ή αδύνατη και επώδυνη.

Τα συμπτώματα

Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το είδος και την έκταση της κακώσεως. Ο πόνος απαντάται σε όλες τις κακώσεις όπως και το οίδημα-διόγκωση. Το σκίσιμο  και το αιμάτωμα είναι από τα πλέον συχνά συμπτώματα της αθλητικής κακώσεως.

Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα την αδυναμία αθλήσεως ή και την έκπτωση της καθημερινής δραστηριότητος.

Είδη Αθλητικών Κακώσεων

Στις αθλητικές κακώσεις περιλαμβάνονται: το αιμάτωμα, η θλάση, η εκδορά, το διάστρεμμα και η ρήξη συνδέσμου, ρήξη μηνίσκου, το αίμαρθρο ,το ύδραρθρο και το εξάρθρημα προκειμένου για αρθρώσεις, το κάταγμα, καθώς και οι επανειλημμένοι τραυματισμοί που οδηγούν σε άσηπτες φλεγμονές (τενοντίτιδες), γνωστές ως σύνδρομα καταπονήσεως ή υπερχρήσεως. Οι πιο συχνοί τραυματισμοί είναι:

  • μυϊκές θλάσεις
  • τενοντίτιδες-τενοντοελυτρίτιδες
  • ορογονοθυλακίτιδες
  • ενθεσοπάθειες
  • διαστρέμματα
  • εξαρθρώματα ώμου , αγκώνα
  • κατάγματα καταπόνησης
  • κακώσεις-ρήξεις μηνίσκων- χιαστών-συνδέσμων γόνατος
  • ρήξη μυοτενόντιου πετάλου
  • επικονδυλίτιδες
  • άκανθες
  • επιγονατιδομηριαίο σύνδρομο

Πιθανά Αίτια

Η ανεπαρκής ενημέρωση σε σχέση με την προσφορά της φυσιοθεραπείας κατά την άθληση, στερεί από τους αθλητές την ευκαιρία για μια σωστή προετοιμασία πριν από τις αγωνιστικές τους υποχρεώσεις. Αποτέλεσμα αυτού, είναι ένας πιθανός τραυματισμός κατά την αγωνιστική περίοδο, να αναγκάσει τον αθλητή να απέχει από το άθλημα του και οι στόχοι όλης της χρονιάς να τερματιστούν άδοξα.

Αιτιολογικοί παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε ένα τραυματισμό ενός αθλητή πέρα από τους εξωγενείς – πλήξη , πτώση – είναι οι εξής:

  • οι βιομηχανικές παραλλαγές και οι ασυμμετρίες στο αρθρικό και μυϊκό σύστημα.Για παράδειγμα  μια βλαισοπλατυποδία προκαλεί υπερέκταση του αχίλλειου τένοντα και άρα τενοντίτιδα, τενοντοελυτρίτιδα ή και ρήξη αυτού. Επίσης οι μυϊκές ανισορροπίες στα ζεύγη αγωνιστών-ανταγωνιστών μυών οδηγούν σε τραυματισμούς.
  • η μυϊκή ισχύς και το επίπεδο της είναι επίσης πολύ σημαντική και σχετίζεται φυσικά με την προαναφερθείσα ανισορροπία. αδύναμοι μύες είναι αναπόφευκτο να υποστούν ζημιά στην πίεση και την καταπόνηση.
  • το επίπεδο της ελαστικότητας των μυών. είτε μειωμένη είτε περισσότερο από όσο πρέπει είναι παράγοντας κίνδυνου.
  • κακός αγωνιστικός χώρος , ακατάλληλα υποδήματα .
  • Κακή προπονητική πρακτική – Ανεπαρκές «ζέσταμα» και διατάσεις
  • Απουσία κατάλληλων συνθηκών
  • Ακατάλληλος εξοπλισμός

Θεραπεία των αθλητικών κακώσεων

Η φυσικοθεραπεία, εκτός από την αποκατάσταση που καλείται να προσφέρει, με όλα τα μέσα που διαθέτει  μπορεί να αντιμετωπίσει και προληπτικά τη μείωση των τραυματισμών κατά την άθληση. Αυτό γίνεται με εντατικά προγράμματα γυμναστικής, χαλάρωσης του μυοσκελετικού συστήματος με τεντώματα και μάλαξη, με αποτέλεσμα την προετοιμασία του αθλητή να δώσει το μέγιστο της απόδοσης του, με μειωμένες πιθανότητες τραυματισμού.

Ο Φυσικοθεραπευτής συνεκτιμώντας την ιατρική διάγνωση , τα κλινικά ευρήματα , τους τυχόν απεικονιστικούς ελέγχους και φυσικά κάνοντας μια σωστή αξιολόγηση θα προχωρήσει στην εφαρμογή του κατάλληλου προγράμματος αποκατάστασης έτσι ώστε ο αθλητής να επανέλθει σε υψηλό επίπεδο δραστηριότητας.

Σκοπός είναι η παροχή σύγχρονων μέσων αξιολόγησης και θεραπείας, προκειμένου να επιτευχθεί η ομαλή και ασφαλής επανένταξη των αθλητών στις αγωνιστικές τους δραστηριότητες. Ειδικότερα στις περιπτώσεις μετεγχειρητικής αποκατάστασης ακολουθούνται διεθνή πρωτόκολλα αποκατάστασης και επιδιώκεται η συνεχής και επιστημονική συνεργασία με τον θεράποντα ορθοπεδικό χειρουργό.

Στην ειδική αντιμετώπιση που χρήζει μία αθλητική κάκωση πολύ σημαντική είναι η σταδιακή λειτουργική επανεκπαίδευση κατά την επιστροφή στην προπόνηση και στην αγωνιστική δραστηριότητα καθώς και η ανάλυση των πιθανών προδιαθεσικών παραγόντων που μπορεί να ευθύνονται για πιθανό επανατραυματισμό του αθλητή.

«ΑΘΛΗΣΟΥ ΣΩΣΤΑ ΚΑΙ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ»

Ειρηναίος Γαλανάκης Μ.P.T. , MSc Αθλητική Φυσικοθεραπεία